شمش فولادی و انواع آن
همانطور که می‌دانید فولادها انواع مختلفی دارند که بر اساس روش‌های طبقه‌بندی فولاد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شمش فولادی، یک قطعه فلزی جامد به شکل مستطیل با سطح مقطع ذوزنقه‌ای است که از طریق فرآیند ریخته‌گری پیوسته تولید می‌شود. این محصول، نخستین محصول تولیدی در کارخانه‌های ذوب آهن می‌باشد و در انواع آن هیچ‌گونه ناخالصی وجود ندارد. یکی از ویژگی‌های بارز این تولید، قابلیت حمل‌و‌نقل آسان آن است که می‌توان از آن به عنوان ماده اولیه برای ساخت انواع مقاطع فولادی بهره برد. برای تولید شمش فولادی، آهن و فولاد خام پس از استخراج، داخل کوره‌های مذاب ریخته می‌شوند و سپس مواد ذوب حاصل به داخل قالب مورد نظر منتقل می‌گردند. در نهایت، پس از انجماد فلز مذاب داخل قالب، شمش‌های فولاد تولید می‌شوند. طول معمولی شمش حدوداً 2 متر است. می‌توان گفت تفاوت‌های میان شمش‌های فولادی باعث ایجاد کاربردهای متنوع آنها در بخش‌ها و صنایع گوناگون شده است.
انواع شمش فولادی
شمش‌های فولادی در انواع مختلف بر اساس ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوت تولید می‌شوند. در ادامه به برخی از انواع شمش‌های فولادی اشاره خواهیم کرد:
1. شمش مربع یا مستطیلی
شمش مربع یا مستطیلی، یکی از انواع متداول شمش‌های فولادی است که دارای سطح مقطع به شکل مستطیل یا مربع می‌باشد. این نوع شمش به دلیل ویژگی‌های خاص خود در مصارف مختلف صنعتی به کار می‌رود. ابعاد مختلف و اندازه‌های متنوع این شمش‌ها امکان استفاده از آنها در ساخت قطعات متنوعی را فراهم می‌کند. شمش مربع یا مستطیلی معمولاً در ساختمان‌سازی، تولید تیرها و سازه‌های فلزی و همچنین در صنعت خودروسازی به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شمش‌ها به دلیل ساختار متقارن و استحکام بالای خود، به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی در پروژه‌های ساخت و ساز به شمار می‌آیند. همچنین، امکانات حمل‌و‌نقل آسان آنها نیز از جمله ویژگی‌های مهمی است که از اهمیت بالای این نوع شمش در صنعت‌های مختلف خبر می‌دهد.
2. شمش ذوزنقه‌ای
شمش ذوزنقه‌ای، یک نوع شمش فولادی است که دارای سطح مقطع با شکل ذوزنقه می‌باشد. این نوع شمش به دلیل شکل منحصر به فرد و خاصیت‌های خود، در برخی از کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. شکل ذوزنقه موجب مزیت‌هایی از قبیل استحکام بالا و توزیع یکنواخت فشار در نقاط مختلف سطح مقطع می‌شود. این ویژگی‌ها شمش ذوزنقه‌ای را به گزینه‌ای مناسب در ساخت قطعاتی می‌کنند که نیاز به استحکام و سازگاری با فشارهای مختلف دارند. از شمش ذوزنقه‌ای به عنوان ماده اولیه در ساخت سازه‌های فلزی، پل‌ها، پله‌ها و تجهیزات نظامی استفاده می‌شود. همچنین، در برخی از صنایع خاص، این نوع شمش برای ایجاد اثرات زیبایی و استفاده در طراحی‌های معماری نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.
3. شمش گرد
شمش گرد، یک نوع شمش فولادی با سطح مقطع دایره‌ای یا استوانه‌ای است. این نوع شمش به دلیل شکل دایره‌ای آن و ویژگی‌های خاصی که دارد، در مصارف مختلف صنعتی به کار می‌رود. شمش گرد معمولاً از طریق فرآیند ریخته‌گری و فرآوری فولاد تولید می‌شود. ابعاد مختلف این شمش‌ها از اندازه‌های کوچک مورد استفاده در تولید میلگردها گرفته تا ابعاد بزرگتر برای استفاده در ساخت قطعات صنعتی متنوع متفاوت است. شمش گرد به دلیل ویژگی‌هایی همچون تنوع در ابعاد، استفاده آسان و امکان تولید به صورت پیوسته، در صنایع ساختمانی، خودروسازی، ماشین‌سازی و صنایع متنوع دیگر به کار می‌رود. از این شمش‌ها در تولید قطعات ماشینی، شیرآلات و انواع قطعات فلزی استفاده می‌شود. همچنین، در صنعت ساختمانی برای تولید انواع ستون‌ها، تیرها و سایر قطعات سازه‌ها از شمش گرد استفاده می‌شود.
بخوانید: فولادهای کشش بالا و انواع آن
4. شمش مخروطی
شمش مخروطی، یک نوع خاص از شمش فولادی است که دارای سطح مقطع با شکل مخروط می‌باشد. این نوع شمش به دلیل شکل منحصر به فرد و خواص خود، در برخی از کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. شکل مخروطی این شمش‌ها ممکن است برخی ویژگی‌های منحصر به فرد در مقایسه با سایر اشکال سطح مقطع داشته باشد. شمش مخروطی معمولاً در پروژه‌های خاص و نیازهای ویژه‌ای که نیاز به طراحی‌های خاص یا تحمل بارهای خاص دارند، به کار می‌رود. این محصولات ممکن است در صنایع مختلف از جمله صنایع مهندسی، ساختمان و حتی در هنرهای تزئینی و معماری استفاده شوند. توانایی شمش مخروطی در توزیع فشار به شکل یکنواخت در نقاط مختلف سطح مقطع، می‌تواند این نوع شمش را برای کاربردهای خاص و ارتقاء استحکام در نقاط حساس به فشار، جذاب کند.
5. شمش تخت
شمش تخت یک نوع شمش فولادی است که دارای سطح مقطع تخت یا مستطیلی می‌باشد. این نوع شمش به دلیل شکل خود و ویژگی‌های خاص، در مصارف مختلف صنعتی استفاده می‌شود. شمش تخت عمدتاً از جنس فولاد ساخته می‌شود و از طریق فرآیند ریخته‌گری و فرآوری تولید می‌گردد. از شمش تخت در صنایع متنوع از جمله ساختمان‌سازی، ماشین‌سازی و صنایع فلزی استفاده می‌شود. این شمش‌ها به عنوان ماده اولیه در تولید قطعات مختلف صنعتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله تیرها، پروفیل‌ها و سایر قطعات سازه‌های فلزی. شمش تخت به دلیل ساختار تخت و یکنواخت خود، می‌تواند در ایجاد ارتباطات مستقیم با قطعات دیگر و در ساخت و سازهای متنوع، به خوبی عمل کند. با استفاده از شمش تخت، امکان ساخت قطعات با ابعاد و اشکال متنوع و با استحکام مناسب برآورده می‌شود، که این امر تنوع و کاربرد گسترده‌ای را در صنایع مختلف به دنبال دارد.
سخن نهایی
همانطور که گفته شد شمش فولادی نخستین محصول تولیدی در کارخانه‌های ذوب آهن می‌باشد. انواع متفاوتی برای شمش‌های فولادی تعریف شده که هرکدام در بخشی از صنعت و زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. دلیل متنوع بودن آنها نیز مربوط به ویژگی‌ها و کاربردهایی است که هریک از آنها دارند.
